Gemeenteraad Haarlem kiest Egelantier als nieuwe locatie voor Frans Hals Museum
Verbouwing en renovatie staan voor 2030-2032 gepland
vrijdag 17 oktober 2025
Op donderdag 16 oktober heeft de gemeenteraad met grote meerderheid de Egelantier gekozen als nieuwe locatie voor het Frans Hals Museum. Hiermee wordt een jarenlange wens voor verbetering van de huisvesting van het museum eindelijk vervuld. De Egelantier, een monumentaal voormalig ziekenhuis uit de 19de eeuw, is een historische locatie in het hart van de stad, die tal van mogelijkheden biedt om de rijke kunstcollectie van het Frans Hals Museum optimaal te tonen. De verbouwing en renovatie van het museum staan gepland voor 2030-2032; in de tussentijd worden belangrijke voorbereidingen getroffen.
Noodzaak van renovatie
Er werd al lange tijd gezocht voor een oplossing voor het huisvestingsvraagstuk van het Frans Hals Museum. De twee historische gebouwen van het museum, te vinden aan het Groot Heiligland en de Grote Markt, zijn te klein voor het tonen van de omvangrijke kunstcollectie van het museum. Ze zijn niet toegankelijk en duurzaam genoeg, met een matig binnenklimaat voor kunst en bezoekers. Verder is de huidige verspreiding over twee aparte gebouwen inefficiënt en verwarrend voor bezoekers. Het Frans Hals Museum heeft op dit moment bovendien geen aparte tentoonstellingsruimte, wat zorgt voor complexe en risicovolle verplaatsingen van de kunst en regelmatige sluiting van een deel van het museum.
Drie scenario’s onderzocht
Om deze situatie op te lossen, zijn drie scenario’s onderzocht. De gemeente, eigenaar van de gebouwen en de collectie, heeft dit onderzoek gedaan in afstemming met het museum. In het eerste scenario zou het Frans Hals Museum op beide locaties actief blijven en zouden beide panden moeten worden gerenoveerd. In het tweede scenario zou het museum alleen verdergaan op de locatie aan het Groot Heiligland, waarbij een ondergrondse uitbreiding nodig zou zijn om de vierkante meters toe te voegen die aan de Grote Markt verloren zouden gaan. In het derde scenario zou het Frans Hals Museum geheel naar de Egelantier verhuizen. De gemeenteraad heeft nu gekozen voor het derde scenario.
Monumentaal complex met rijke geschiedenis
De Egelantier – gebouwd in 1871 op de grondvesten van het oude Minderbroedersklooster en het latere Sint Elisabethsgasthuis – is een monumentaal complex met een rijke geschiedenis. Die historie, die nog steeds zichtbaar is in de architectuur, leeft ook onder veel inwoners van Haarlem, die herinneringen hebben aan de tijd waarin het gebouw als ziekenhuis en cultureel centrum fungeerde. Bovendien is er een relatie met de naamgever van het Frans Hals Museum: de schilder portretteerde in 1641 de bestuurders van het Elisabeth Gasthuis. Dit werk behoort nu tot de topstukken van het Frans Hals Museum. Het gebouw ligt om de hoek bij het huidige museumgebouw aan het Groot Heiligland.
Uitstekend als museumgebouw
De verhuizing naar de Egelantier kwam als beste keuze naar voren vanwege de uitstraling, ruimte, logistieke mogelijkheden en ligging. Het pand is groot, met royale, hoge ruimtes en goede zichtbaarheid in de stad. Daarmee leent het zich uitstekend als museumgebouw. Dat betekent ook dat aan dit pand minder ingrijpende aanpassingen hoeven te worden gedaan dan aan de huidige locatie aan het Groot Heiligland: voor een aparte tentoonstellingsruimte hoeft geen ondergrondse verdieping te worden aangelegd. Bovendien ligt de Egelantier ruimer in zijn omgeving, met meer ruimte voor laden en lossen . Door de grote, groene entree aan de Gasthuisvest, de schitterende binnentuin en de openbare Egelantiertuin kan dit de ultieme groene huiskamer voor de buurt en de stad worden. Tot slot kan het Frans Hals Museum open blijven tijdens de verbouwing, die naar verwachting zo’n vijf jaar zal duren.
Historisch besluit
De keuze voor de Egelantier als nieuwe locatie voor het Frans Hals Museum is een historisch besluit, aldus Marie Hélène Cornips, voorzitter van de Raad van Toezicht van het museum. ‘De Egelantier biedt een prachtig onderkomen voor de kunstcollectie van Haarlem. Het geeft ons na tientallen jaren eindelijk de kans het verhaal van deze internationaal vermaarde kunstcollectie op één plek op een toegankelijke én vernieuwende manier te vertellen, waarbij we verleden, heden en toekomst samenbrengen voor een groot publiek. We kijken ernaar uit om dit gebouw, in goede samenwerking met de gemeente, gereed te maken voor het nieuwe Frans Hals Museum.’
Toegankelijk en duurzaam
Diana van Loenen, wethouder Cultuur in Haarlem, is blij voor de stad dat de Egelantier de nieuwe locatie wordt van het Frans Hals Museum. ‘We maken het museum klaar voor de toekomst én geven een prachtige invulling aan een van onze rijksmonumenten. Het gebouw wordt grondig verduurzaamd en wordt toegankelijk voor iedereen. Zo zorgen we ervoor dat ook toekomstige generaties Haarlemmers en bezoekers van ver en dichtbij kunnen blijven genieten van dit bijzondere museum.’
Generaties vooruit
Ook Lidewij de Koekkoek, directeur-bestuurder van het Frans Hals Museum, is zeer gelukkig met het besluit. ‘Meer dan honderd jaar na de verhuizing van het museum van het Stadhuis naar het Groot Heiligland in 1913 gaan we naar een nieuw gebouw dat ons talloze mogelijkheden biedt die passen bij een kunstmuseum van de 21ste eeuw. Dankzij deze fantastische stap kunnen we weer generaties vooruit.’